Cadwch lygad am y problemau hyn os ydych chi’n berchen ar adeilad hanesyddol (gallwch hefyd weld gwybodaeth gysylltiedig ar ein tudalen cynnal a chadw adeilad hanesyddol).

Cyn gwneud unrhyw waith atgyweirio, sicrhewch eich bod yn nodi a mynd i’r afael ag achosion gwaelodol y diffyg, fel mai nid dim ond trin y symptom ydych chi.

Rhestr Wirio Archwilio 

Gorchuddion to
Elfen o’r adeilad Amlder archwiliad Beth i gadw llygad amdano Canlyniadau posibl Camau gweithredu posibl
Ardaloedd to cyffredinol Bob 12 mis Malurion a thwf planhigion Gall cadw gormod o leithder achosi dirywiad gorchuddion to. Gall twf planhigion hefyd achosi i lechi a theils gracio neu symud Cliriwch falurion a thorrwch dwf planhigion heb eu rheoli, neu tynnwch nhw
Llechi a theils Bob 12 mis neu ar ôl tywydd stormus Craciau, llithriant neu lechi a theils ar goll Gall lleithder treiddiol achosi lleithder ar drawstiau, ac ni sylwir ar hyn yn aml mewn rhannau o’r adeilad na fyddwch chi’n mynd iddynt yn aml, a gall arwain at bydru yn y pen draw Disodli i gyd-fynd â’r deunydd presennol
Teils crib Bob 12 mis  Teils coll ac uniadau mortar wedi methu Gall lleithder treiddiol achosi lleithder ar drawstiau, ac ni sylwir ar hyn yn aml mewn rhannau o’r adeilad na fyddwch chi’n mynd iddynt yn aml, a gall arwain at bydru yn y pen draw Ailosod teils coll neu rydd a’u hail-bwyntio fel bo’r angen
Toeau metel a chaeadau plwm Bob 12 mis Holltau, erydiad a nodweddion fertigol gwastad, caeadau plwm rhydd neu goll Gall dŵr treiddiol arwain at bydru yn y pen draw Trwsio holltau. Disodli caeadau plwm neu addasu ffiledi mortar os ydynt yn rhydd
Cyrn simnai a muriau canllaw Bob 12 mis Capanau simdde a phwyntio gwyrol, cracio a brics wedi dirywio, 
potiau neu gopin wedi cracio neu ar goll
 		 Gall lleithder treiddiol ddigwydd os yw’r pwyntio neu lansiad yn ddiffygiol, gall cracio a dirywiad parhaus gwaith brics mewn lleoliad mor agored effeithio ar sadrwydd y corn neu fur yn y pen draw Addasu capanau simdde, ail-bwyntio lle bo angen i gyd-fynd â’r deunydd presennol a disodli pyst/copin coll neu sydd wedi difrodi, atgyweirio/ailadeiladu fel bo’r angen (mae’n bosibl y bydd angen caniatâd adeilad rhestredig)
Cafnau dŵr ac ati
Elfen o’r adeilad Amlder archwiliad Beth i gadw llygad amdano Canlyniadau posibl Camau gweithredu posibl
Cafnau, pennau hopran a phibellau dŵr Bob chwe mis
Yn ystod neu ar ôl tywydd stormus		 Elfennau coll neu wedi’u difrodi, craciau a gollyngiadau, rhwystrau dail, silt neu falurion Gall cafnau dŵr ac ati wedi’u difrodi, sydd ar goll neu sydd wedi’u rhwystro arwain at leithder ar waliau cyfagos ac effeithio ar uniadau, gan arwain at leithder treiddiol yn raddol Disodli adrannau coll neu wedi’u difrodi i gyd-fynd â’r deunydd presennol, sicrhau bod haearn bwrw yn cael ei baentio’n rheolaidd er mwyn atal rhwd, clirio malurion
Waliau allanol
Elfen o’r adeilad Amlder archwiliad Beth i gadw llygad amdano Canlyniadau posibl Camau gweithredu posibl
Gwaith maen Bob 12 mis Erydu, craciau a gwaith maen wedi’i ddifrodi, lleithder llystyfiant Gall elfennau gwaith maen wedi’u difrodi neu sydd ar goll ganiatáu i ddŵr fynd i mewn i’r eiddo, gall llystyfiant ddifrodi arwyneb y gwaith maen a llochesu lleithder, gall pridd sydd wedi cronni yn erbyn yr adeilad ar lefelau is achosi lleithder treiddiol hefyd Atgyweirio neu ddisodli gwaith maen sydd wedi methu, dim ond lle bo’r angen er mwyn cyd-fynd â’r deunydd presennol, rheoli twf llystyfiant a chael gwared ar unrhyw bridd neu ddeunydd arall sydd wedi casglu yn erbyn waliau is
Deunydd glynu a phwyntio Bob 12 mis
 		 Uniadau agored, llystyfiant

Mae pwyntio diffygiol yn caniatáu lleithder treiddiol a gall llystyfiant ddadleoli gwaith maen cadarn                                              

 Dylid ailbwyntio dim ond lle bo angen er mwyn cyd-fynd â’r deunydd gwreiddiol o ran lliw, math a gwead, bydd cymysgedd mortar fel arfer yn cynnwys calch a thywod yn unig           
Rendrad Bob 12 mis Erydu, craciau a cholli ymlyniad Gall rendrad wedi’i ddifrodi ganiatáu i leithder dreiddio, ni fydd rendrad mwy caled yn caniatáu i leithder anweddu a gall dŵr gronni Atgyweirio darnau i gyd-fynd â’r deunydd presennol o ran lliw, math a gwead, ond disodli rendrad caled gyda chalch os yw’n briodol
Gwaith coed a gwaith haearn allanol
Elfen o’r adeilad Amlder archwiliad Beth i gadw llygad amdano Canlyniadau posibl Camau gweithredu posibl
Ffenestri, drysau, portsys, estyll talcen, rheilenni, gatiau Bob chwe mis Gwydr wedi cracio/torri, pwti ar goll, cortyn ffenestr wedi torri, pydredd, rhwd, paent wedi fflawio Gall methu â chadw gwaith coed a gwaith haearn mewn cyflwr da arwain at ddirywiad cyson o ran y gwead trwy bydredd a rhwd Disodli gwydr wedi’i ddifrodi, gosodiadau ar goll a cholynnau ac ati, iro colynnau a chloeon, ailbeintio
Gwasanaethau/cyfleustodau
Elfen o’r adeilad Amlder archwiliad Beth i gadw llygad amdano Canlyniadau posibl Camau gweithredu posibl
Dŵr a chyflenwad gwres, gosodiadau trydan Dylai unigolyn cymwys archwilio gosodiadau trydan a nwy yn rheolaidd Gollyngiadau, rhwystrau, difrod cyffredinol Gall gollyngiadau o bibellau tanddaearol mewnol ac allanol ddifrodi gwead mewnol yr adeilad a gall arwain at wanhau’r sylfeini. Sicrhewch fod gosodiadau trydan a nwy mewn cyflwr da er mwyn atal posibilrwydd o dân a pheryglon eraill. Cysylltu â chwmni cyfleustodau, trydanwr cymwys neu osodwr nwy sydd ar Gofrestr Diogelwch Nwy