Cadwch lygad am y problemau hyn os ydych chi’n berchen ar adeilad hanesyddol (gallwch hefyd weld gwybodaeth gysylltiedig ar ein tudalen cynnal a chadw adeilad hanesyddol).
Cyn gwneud unrhyw waith atgyweirio, sicrhewch eich bod yn nodi a mynd i’r afael ag achosion gwaelodol y diffyg, fel mai nid dim ond trin y symptom ydych chi.
Rhestr Wirio Archwilio
Gorchuddion to| Elfen o’r adeilad | Amlder archwiliad | Beth i gadw llygad amdano | Canlyniadau posibl | Camau gweithredu posibl |
|---|
| Ardaloedd to cyffredinol | Bob 12 mis | Malurion a thwf planhigion | Gall cadw gormod o leithder achosi dirywiad gorchuddion to. Gall twf planhigion hefyd achosi i lechi a theils gracio neu symud | Cliriwch falurion a thorrwch dwf planhigion heb eu rheoli, neu tynnwch nhw |
| Llechi a theils | Bob 12 mis neu ar ôl tywydd stormus | Craciau, llithriant neu lechi a theils ar goll | Gall lleithder treiddiol achosi lleithder ar drawstiau, ac ni sylwir ar hyn yn aml mewn rhannau o’r adeilad na fyddwch chi’n mynd iddynt yn aml, a gall arwain at bydru yn y pen draw | Disodli i gyd-fynd â’r deunydd presennol |
| Teils crib | Bob 12 mis | Teils coll ac uniadau mortar wedi methu | Gall lleithder treiddiol achosi lleithder ar drawstiau, ac ni sylwir ar hyn yn aml mewn rhannau o’r adeilad na fyddwch chi’n mynd iddynt yn aml, a gall arwain at bydru yn y pen draw | Ailosod teils coll neu rydd a’u hail-bwyntio fel bo’r angen |
| Toeau metel a chaeadau plwm | Bob 12 mis | Holltau, erydiad a nodweddion fertigol gwastad, caeadau plwm rhydd neu goll | Gall dŵr treiddiol arwain at bydru yn y pen draw | Trwsio holltau. Disodli caeadau plwm neu addasu ffiledi mortar os ydynt yn rhydd |
| Cyrn simnai a muriau canllaw | Bob 12 mis | Capanau simdde a phwyntio gwyrol, cracio a brics wedi dirywio,
potiau neu gopin wedi cracio neu ar goll
| Gall lleithder treiddiol ddigwydd os yw’r pwyntio neu lansiad yn ddiffygiol, gall cracio a dirywiad parhaus gwaith brics mewn lleoliad mor agored effeithio ar sadrwydd y corn neu fur yn y pen draw | Addasu capanau simdde, ail-bwyntio lle bo angen i gyd-fynd â’r deunydd presennol a disodli pyst / copin coll neu sydd wedi difrodi, atgyweirio / ailadeiladu fel bo’r angen (mae’n bosibl y bydd angen caniatâd adeilad rhestredig) |
Cafnau dŵr ac ati| Elfen o’r adeilad | Amlder archwiliad | Beth i gadw llygad amdano | Canlyniadau posibl | Camau gweithredu posibl |
|---|
| Cafnau, pennau hopran a phibellau dŵr | Bob chwe mis
Yn ystod neu ar ôl tywydd stormus | Elfennau coll neu wedi’u difrodi, craciau a gollyngiadau, rhwystrau dail, silt neu falurion | Gall cafnau dŵr ac ati wedi’u difrodi, sydd ar goll neu sydd wedi’u rhwystro arwain at leithder ar waliau cyfagos ac effeithio ar uniadau, gan arwain at leithder treiddiol yn raddol | Disodli adrannau coll neu wedi’u difrodi i gyd-fynd â’r deunydd presennol, sicrhau bod haearn bwrw yn cael ei baentio’n rheolaidd er mwyn atal rhwd, clirio malurion |
Waliau allanol| Elfen o’r adeilad | Amlder archwiliad | Beth i gadw llygad amdano | Canlyniadau posibl | Camau gweithredu posibl |
|---|
| Gwaith maen | Bob 12 mis | Erydu, craciau a gwaith maen wedi’i ddifrodi, lleithder llystyfiant | Gall elfennau gwaith maen wedi’u difrodi neu sydd ar goll ganiatáu i ddŵr fynd i mewn i’r eiddo, gall llystyfiant ddifrodi arwyneb y gwaith maen a llochesu lleithder, gall pridd sydd wedi cronni yn erbyn yr adeilad ar lefelau is achosi lleithder treiddiol hefyd | Atgyweirio neu ddisodli gwaith maen sydd wedi methu, dim ond lle bo’r angen er mwyn cyd-fynd â’r deunydd presennol, rheoli twf llystyfiant a chael gwared ar unrhyw bridd neu ddeunydd arall sydd wedi casglu yn erbyn waliau is |
| Deunydd glynu a phwyntio | Bob 12 mis
| Uniadau agored, llystyfiant | Mae pwyntio diffygiol yn caniatáu lleithder treiddiol a gall llystyfiant ddadleoli gwaith maen cadarn | Dylid ailbwyntio dim ond lle bo angen er mwyn cyd-fynd â’r deunydd gwreiddiol o ran lliw, math a gwead, bydd cymysgedd mortar fel arfer yn cynnwys calch a thywod yn unig |
| Rendrad | Bob 12 mis | Erydu, craciau a cholli ymlyniad | Gall rendrad wedi’i ddifrodi ganiatáu i leithder dreiddio, ni fydd rendrad mwy caled yn caniatáu i leithder anweddu a gall dŵr gronni | Atgyweirio darnau i gyd-fynd â’r deunydd presennol o ran lliw, math a gwead, ond disodli rendrad caled gyda chalch os yw’n briodol |
Gwaith coed a gwaith haearn allanol| Elfen o’r adeilad | Amlder archwiliad | Beth i gadw llygad amdano | Canlyniadau posibl | Camau gweithredu posibl |
|---|
| Ffenestri, drysau, portsys, estyll talcen, rheilenni, gatiau | Bob chwe mis | Gwydr wedi cracio / torri, pwti ar goll, cortyn ffenestr wedi torri, pydredd, rhwd, paent wedi fflawio | Gall methu â chadw gwaith coed a gwaith haearn mewn cyflwr da arwain at ddirywiad cyson o ran y gwead trwy bydredd a rhwd | Disodli gwydr wedi’i ddifrodi, gosodiadau ar goll a cholynnau ac ati, iro colynnau a chloeon, ailbeintio |
Gwasanaethau/cyfleustodau| Elfen o’r adeilad | Amlder archwiliad | Beth i gadw llygad amdano | Canlyniadau posibl | Camau gweithredu posibl |
|---|
| Dŵr a chyflenwad gwres, gosodiadau trydan | Dylai unigolyn cymwys archwilio gosodiadau trydan a nwy yn rheolaidd | Gollyngiadau, rhwystrau, difrod cyffredinol | Gall gollyngiadau o bibellau tanddaearol mewnol ac allanol ddifrodi gwead mewnol yr adeilad a gall arwain at wanhau’r sylfeini. Sicrhewch fod gosodiadau trydan a nwy mewn cyflwr da er mwyn atal posibilrwydd o dân a pheryglon eraill. | Cysylltu â chwmni cyfleustodau, trydanwr cymwys neu osodwr nwy sydd ar Gofrestr Diogelwch Nwy |
