Deddf Etholiadau 2022

Mae Llywodraeth y DU wedi pasio deddf a fydd yn newid y ffordd rydych yn pleidleisio mewn Etholiadau Seneddol ac Etholiadau Comisiynwyr yr Heddlu a Throsedd. Enw’r ddeddf yw Deddf Etholiadau 2022.

Nid yw’r ddeddf hon yn berthnasol i Etholiadau Senedd Cymru, Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam na’r Cynghorau Cymuned.  Caiff y ddeddfwriaeth ar gyfer y rhain ei gosod gan Lywodraeth Cymru.

Pleidleisio mewn gorsafoedd pleidleisio

O Fai 2023, fe fydd angen i chi ddangos ffurf wedi ei chymeradwyo o brawf adnabod â llun mewn gorsafoedd pleidleisio pan fo etholiadau Seneddol neu etholiadau Comisiynwyr yr Heddlu a Throsedd.

Pa brawf adnabod â llun y gallwch chi ei ddefnyddio

Mae’n rhaid i chi ddangos ffurf wedi ei chymeradwyo o brawf adnabod â llun, fel pasbort neu drwydded yrru.

Dim ond dogfennau gwreiddiol a gaiff eu derbyn. Ni fydd lluniau sydd wedi eu sganio neu gopïau yn cael eu derbyn. 

Os yw eich prawf adnabod â llun wedi dirwyn i ben, fe fydd yn cael ei dderbyn os yw’r llun yn dal i fod yn debyg i chi.

 Mae’r ffurfiau mwyaf cyffredin a gaiff eu defnyddio a’u derbyn o brawf adnabod yn cynnwys:

  • Pasbort a gyhoeddwyd gan y DU, unrhyw un o Ynysoedd y Sianel, Ynys Manaw, Tiriogaeth Dramor Brydeinig, statws Ardal Economaidd Ewropeaidd neu un o wledydd y Gymanwlad.
  • Trwydded yrru gyda llun a gyhoeddwyd gan y DU, Ynysoedd y Sianel, Ynys Manaw, gwladwriaeth Ardal Economaidd Ewropeaidd neu un o wledydd y Gymanwlad.
  • Cerdyn adnabod â llun Ardal Economaidd Ewropeaidd 
  • Cerdyn adnabod sydd â hologram y Cynllun Safonau Profi Oedran 
  • Bathodyn Glas
  • Cerdyn Bws Unigolyn Hŷn
  • Cerdyn Bws Unigolyn Anabl
  • Cerdyn Oyster 60+

Os nad ydych yn sicr p’run ai yw’r ffurf o brawf adnabod â llun sydd gennych ar hyn o bryd yn cael ei dderbyn, mae rhagor o wybodaeth ar y ffurfiau o brawf adnabod a gaiff eu derbyn ar wefan GOV.UK (dolen gyswllt allanol)

Fel arall, fe allwch gysylltu â’n tîm Gwasanaethau Etholiadol i gael cymorth. 

Beth i’w wneud os nad oes gennych chi ffurf o brawf adnabod sydd wedi’i chymeradwyo

Os nad oes gennych chi ffurf o brawf adnabod sydd wedi’i chymeradwyo, fe fydd angen i chi wneud cais am Dystysgrif Awdurdod Pleidleisiwr rhad ac am ddim.

Gallwch wneud cais ar-lein am Dystysgrif Awdurdod Pleidleisiwr drwy wefan GOV.UK (dolen gyswllt allanol).

Gallwch wneud cais am Dystysgrif Awdurdod Pleidleisiwr drwy argraffu a llenwi ffurflen bapur a’i hanfon at ein tîm Gwasanaethau Etholiadol. Gallwch hefyd anfon e-bost neu ffonio ein tîm Gwasanaethau Etholiadol i ofyn am gopi papur o’r ffurflen hon.

Unwaith y byddwch wedi derbyn eich Tystysgrif Awdurdod Pleidleisiwr, ni fydd ganddo ddyddiad terfyn.  Fodd bynnag, fe’ch cynghorir i adnewyddu eich Tystysgrif Awdurdod Pleidleisiwr ymhen 10 mlynedd i sicrhau fod y llun yn parhau yn wirioneddol debyg i chi.

Y dyddiad cau i wneud cais am Dystysgrif Awdurdod Pleidleisiwr fydd 5pm, chwe diwrnod gwaith cyn dyddiad yr etholiad.

Yr etholiad nesaf fydd yn Wrecsam lle bydd angen i chi ddangos prawf adnabod â llun neu Dystysgrif Awdurdod Pleidleisiwr er mwyn pleidleisio fydd Etholiad Comisiynydd yr Heddlu a Throsedd ym Mai 2024. 

Pleidleisio drwy'r post neu drwy ddirprwy

Os ydych yn dewis pleidleisio drwy’r post, ni fyddwch yn cael eich effeithio a byddwch yn cael eich papurau pleidleisio post fel arfer. 

Os ydych yn dewis pleidleisio drwy ddirprwy, yna bydd rhaid i’r unigolyn yr ydych wedi ymddiried ynddynt i bleidleisio ar eich rhan fynd â’u prawf adnabod â llun eu hunain.  Os nad oes ganddynt brawf adnabod â llun yna ni fyddant yn cael y papur pleidleisio. 

Pleidleisiau post

Yn hytrach na mynd i’ch gorsaf bleidleisio fe allwch wneud cais i gael pleidlais bost. Mae Pleidleisiau Post ar gael i bawb a gellir eu hanfon i unrhyw gyfeiriad, hyd yn oed dramor, ond cadwch mewn cof fod rhaid i’ch papur pleidleisio gael ei ddychwelyd i ni cyn i’r gorsafoedd pleidleisio gau ar ddiwrnod yr etholiad.

Lawrlwythwch y ffurflen gais i gael pleidlais drwy’r post ar wefan y Comisiwn Etholiadol (dolen gyswllt allanol).

Pleidleisio drwy ddirprwy

Os na allwch fynd i'r orsaf bleidleisio ar ddiwrnod yr etholiad gallwch wneud cais i gael pleidlais drwy ddirprwy: ystyr hynny yw pan rydych yn penodi rhywun i bleidleisio ar eich rhan. Mae'r unigolyn hwnnw wedyn yn mynd i'r orsaf bleidleisio ac yn bwrw eich pleidlais.

Y dyddiad cau ar gyfer derbyn eich ffurflen gais yw chwe diwrnod cyn diwrnod yr etholiad (heb gynnwys penwythnosau a gwyliau banc).  Mewn rhai amgylchiadau, pan fo argyfwng sy'n golygu na allwch fynd i'r orsaf bleidleisio'n bersonol, gallwch wneud cais am bleidlais drwy ddirprwy mewn argyfwng hyd at 5pm ar y diwrnod pleidleisio. 

Lawrlwythwch y ffurflenni cais i gael pleidlais drwy ddirprwy ar wefan y Comisiwn Etholiadol (dolen gyswllt allanol).

Pleidleisio drwy'r post drwy ddirprwy

Os nad yw eich dirprwy yn mynd i fod gartref ar ddiwrnod yr etholiad, yna fe allwch wneud cais am i'w papur pleidleisio drwy ddirprwy gael ei bostio atynt.  

Y dyddiad cau ar gyfer derbyn eich ffurflen gais yw chwe diwrnod cyn diwrnod yr etholiad (heb gynnwys penwythnosau a gwyliau banc). 

Dychwelyd eich ffurflenni cais

Mae'n rhaid i chi ddychwelyd eich ffurflenni cais drwy'r post/drwy ddirprwy i'r cyfeiriad canlynol:

Y Gwasanaethau Etholiadol, Neuadd y Dref, Wrecsam, LL11 1AY.

Newidiadau i bleidleisio drwy'r post a phleidleisio drwy ddirprwy - byddwch yn ymwybodol

Mae'r newidiadau a nodir isod yn berthnasol i'r etholwyr hynny sy'n ystyried gwneud cais i bleidleisio drwy'r post neu’n ystyried penodi rhywun i bleidleisio ar eu rhan, a elwir yn ddirprwy.

Newidiadau i bleidleisio drwy'r post

Byddwch yn gallu gwneud cais am bleidlais drwy'r post ar gyfer etholiadau Seneddol ac etholiadau Comisiynwyr yr Heddlu a Throsedd yn unig drwy system ar-lein llywodraeth ganolog newydd.  Bydd yn rhaid i etholwyr sy’n gwneud cais am bleidlais drwy’r post ar gyfer y ddau fath hyn o etholiad gadarnhau eu hunaniaeth gan ddefnyddio cofnodion yr Adran Gwaith a Phensiynau, a hynny wrth wneud cais ar-lein ond hefyd wrth lenwi cais papur.

Bydd eich cais ar gyfer y ddau fath hyn o etholiad yn para am gyfnod o hyd at dair blynedd.  Bydd angen i chi wneud cais newydd erbyn y trydydd 31 Ionawr ar ôl i'ch cais gael ei ganiatáu. Bydd hysbysiad yn rhoi gwybod i chi am yr angen i gyflwyno cais newydd yn cael ei anfon cyn hyn ar ddiwedd y cyfnod hwnnw.

Mewn etholiadau Seneddol neu etholiadau Comisiynwyr yr Heddlu a Throsedd, bydd terfyn hefyd ar faint o bleidleisiau drwy'r post y caiff etholwr eu cyflwyno mewn unrhyw orsaf bleidleisio neu adeilad cyngor. Byddwch yn cael cyflwyno eich pleidlais eich hun, a hyd at bump arall.

Yn y ddau fath hyn o etholiad, bydd pleidiau gwleidyddol ac ymgyrchwyr yn cael eu gwahardd rhag ymdrin â phecynnau pleidleisio drwy'r post ar ran etholwyr oni bai eu bod yn cyflwyno eu pleidlais eu hunain, pleidlais perthynas agos neu rywun y maent yn darparu gofal rheolaidd ar eu cyfer neu y darperir gofal rheolaidd gan sefydliad sy'n eu cyflogi neu'n eu defnyddio.

Yn achos etholiadau'r Senedd a Llywodraeth Leol yn unig ni fyddwch yn gallu gwneud cais ar-lein am bleidlais drwy'r post ond bydd yn rhaid i chi lenwi cais papur. Gallwch ofyn am un o'r ffurflenni hyn gan eich swyddfa etholiadau neu fynd ar-lein i lawrlwytho'r ffurflen hon o wefan y Comisiwn Etholiadol.  Nid oes angen cadarnhau gyda phrawf adnabod ar gyfer y ddau fath hyn o etholiad.

Gall eich cais am y ddau fath hyn o etholiad bara am gyfnod amhenodol ar yr amod eich bod yn parhau i adnewyddu eich llofnod bob pum mlynedd.  Bydd cais i adnewyddu eich llofnod yn cael ei anfon atoch gan y swyddfa etholiadau ar yr adeg ofynnol.

Ar gyfer etholwyr sydd â threfniant pleidlais drwy’r post mewn grym cyn 31 Hydref 2023 - nid oes angen i chi wneud unrhyw beth arall. Bydd y swyddfa etholiadau yn cysylltu â chi pan fydd angen i chi adnewyddu eich pleidleisiau drwy'r post ar gyfer pob math o etholiad.  

Pryd fydd y newidiadau yn dod i rym?

  • Disgwylir i'r broses gwneud cais bob tair blynedd i bleidleiswyr drwy'r post sy'n gwneud cais ar gyfer Etholiadau Seneddol ac Etholiadau Comisiynwyr yr Heddlu a Throsedd ddechrau o fis Hydref 2023.  Ni fydd angen i etholwyr sydd â threfniant pleidlais drwy'r post presennol ar waith cyn i'r newidiadau ddod i rym wneud unrhyw beth tan 31 Ionawr 2026, fodd bynnag bydd y Tîm Etholiadau yn cysylltu â chi cyn y dyddiad hwn ynghylch y trefniadau pontio.
  • Disgwylir i'r rheolau ynghylch cyfrinachedd a phwy sy'n cael ymdrin â phleidleisiau drwy'r post ar gyfer y mathau uchod o etholiad fod mewn grym ar gyfer etholiadau sy'n cael eu cynnal ar 2 Mai 2024 neu ar ôl hynny.
  • Disgwylir ceisiadau pleidleisio absennol ar-lein a gorfod gwneud cais ar wahân ar gyfer etholiadau'r Senedd ac etholiadau llywodraeth leol o fis Hydref 2023.

Newidiadau i bleidleisio drwy ddirprwy

Ers mis Hydref 2023, mae nifer y bobl y caiff pleidleisiwr fod yn ddirprwy ar eu cyfer wedi newid ar gyfer etholiadau Seneddol y DU ac etholiadau Comisiynwyr Heddlu a Throsedd. 

Mae pleidleiswyr wedi’u cyfyngu i weithredu fel dirprwy yn yr etholiadau hyn ar gyfer pedwar o bobl, waeth beth fo’u perthynas, gan gynnwys: 

  • dim mwy na 2 o bobl sy’n byw yn y DU 
  • dim mwy na 2 o bobl sydd wedi cofrestru fel rhai sy’n byw dramor

Ar gyfer etholiadau'r Senedd ac etholiadau Llywodraeth Leol nid oes unrhyw newid i'r rheolau cyfredol h.y. cewch fod yn ddirprwy i ddim mwy na dau etholwr, ac eithrio lle maent yn ŵr neu'n wraig, yn bartner sifil, yn rhiant, yn nain neu'n daid, yn frawd, yn chwaer, yn blentyn neu'n ŵyr/wyres i’r etholwr.

Os oedd gennych chi eisoes drefniant dirprwy ar waith cyn 31 Hydref 2023, bydd yn rhaid i chi ailymgeisio.
 

Newidiadau pellach i’r system etholiadol

Mae llywodraeth y DU yn gwneud newidiadau eraill i system etholiadol y DU hefyd. Caiff y rhain i gyd eu cynnwys yn y Ddeddf Etholiadau.

I gael rhagor o wybodaeth am y ddeddf hon fe allwch ymweld â gwefan y Comisiwn Etholiadol (dolen gyswllt allanol).

Cysylltwch â ni

Os oes angen cymorth arnoch gyda’ch cais cysylltwch â ni. 

Y Gwasanaethau Etholiadol
Neuadd y Dref
Wrecsam
LL11 1AY 

E-bost: electoral@wrexham.gov.uk

Rhif ffôn: 01978 292020